Danny van Heusden en Bernice Bartling waren najaar 2015 Gather begonnen in een kleine leegstaande winkel in Haarlem. Uit frustratie, omdat de oplevering van een groter pand, waar ze al geruime tijd hun oog op hadden laten vallen, maar niet opschoot. Maar van het enthousiasme dat ik bij de opening volop proefde, was na korte tijd weinig meer over.

Danny, wilde praten. ‘Iedereen ziet ons als een winkel’ zei hij somber in z’n winkel. ‘Maar we willen helemaal geen winkel zijn. We willen al die nieuwe merken die je hier ziet helpen om bekender te worden. Reputatie te verwerven’.

Het gesprek mondde uit in een serie ontmoetingen. Diepgaande gesprekken van zo’n tweeëneenhalf uur die als vanzelf leiden tot een zielsbeschrijving oftewel een merkpaspoort. Mijn strategische onderbouwing van elke nieuwe organisatie. Ik sprak met deze twee ondernemers (en echtpaar) soms samen, soms afzonderlijk. Tijdens strandwandelingen en in stille hoekjes van plaatselijke horecagelegenheden. Zo ontstonden de contouren van een nieuw type warenhuis van internationale allure. Dat zich in alles onderscheidt van het overbekende aanbod in de winkelstraten. Een alternatief is voor de voorspelbare en vaak zielloze massaproductie uit het verre oosten en waar het winkelend publiek steeds meer moeite mee heeft. Eén van de redenen is waarom zoveel winkelketens het in deze tijd zo moeilijk hebben.

Een warenhuis waar overal reuring zou zijn. Het elke dag anders is. De wereldwijde top van de kleinschalige maakindustrie en nieuwe horeca-initiatieven eindelijk het podium krijgen dat ze verdienen. Waar zij kunnen schitteren. In dialoog kunnen treden met de bezoekers. Maar dat ook het laboratorium is waar grote bekende merken veilig een nieuwe richting kunnen uitproberen. En bestaande retail-ondernemingen worden geïnspireerd om het anders aan te pakken. Een nieuwe weg in te slaan.

Een warenhuis dat inspeelt op de latente wensen en verlangens van het publiek. Dat verrast, verbaast en verwondert. Met unieke of in kleine oplagen vervaardigde artikelen. Die kwaliteit hebben, duurzaam zijn. Ontworpen door makers met smaak en/of humor. Waar je je graag mee wil verbinden, fan van wil worden. Maar ook een warenhuis waar manifestaties, presentaties en wervelende shows worden gehouden. Nieuwe horeca-initiatieven het levenslicht zien. Alle zintuigen worden geprikkeld. Waar de nadruk niet op kopen, maar op beleven ligt. Dus geen verkopers en kassa’s zijn, maar het publiek wordt uitgenodigd via de smartphone zelf te bestellen en te kopen. Waar de fysieke vestiging en online-verkoop geheel met elkaar verweven zijn.

Het plan was elk kwartaal te verhuizen. De vloeroppervlakte steeds weer te verdubbelen. Als een rondreizend theater van pop-up store naar pop-up store te trekken. Met vallen en opstaan naar het ideale concept te groeien. En ondertussen zouden steeds meer talentvolle makers zich aansluiten. Tot het warenhuis over drie jaar haar definitieve vorm, grootte en plek zou vinden in een iconisch gebouw. Maar het liep anders. Gather kreeg de kans haar formule uit te proberen in de enorme ruimte van de leegstaande V&D in het centrum van Haarlem. En de koepelgevangenis aldaar kwam al snel in beeld als de ideale plek waar dit warenhuis van internationale allure zich definitief zou kunnen vestigen.

Architectenbureau Mecanoo tekende het ontwerp. Bernice, Danny en ik gingen gesprekken aan met het Rijksvastgoedbedrijf, Haarlemse wethouders, lokale politieke partijen, maatschappelijke investeerders en ontwikkelaars, banken, de Provincie en allerlei andere partijen die van belang zouden kunnen zijn in de aanloop naar dit warenhuis. Ook werden de beste makers uitgenodigd mee te doen. Zich aan te sluiten. En op hun beurt hun helden, hun rolmodellen weer uit te nodigen. Werd Gather omgevormd van een B.V. naar een coöperatie van deze makers. Heeft Barry de Bruin, met wie ik graag en veel samenwerk, samen met Kim de Groot en Maarten Brandenburg een huisstijl ontworpen die recht doet aan deze ambities. Wordt er dus op veel borden tegelijk geschaakt. Op hoog niveau geacteerd. De stap van het oorspronkelijk winkeltje naar het enorme koepelgebouw is groot. Heel groot. En dan moet je alert zijn. Oppassen dat de ondernemers niet onder de omvang van het traject verpletterd worden. Maar dat zit hier wel goed.

We schrijven inmiddels januari 2018. Gather moest het voormalige pand van V&D verlaten. Hudson Bay is druk bezig met een grote verbouwing. Is dit het einde van Gather? Of begint deze beweging straks weer op een andere plek? De tijd zal het leren.

(januari 2018)

Ontwerp Mecanoo Architecten voor warenhuis Gather in koepelgevangenis Haarlem

Logo

posters

Artist impression koepelgevangenis Haarlem

Etalage 1e pop-up versie Gather in oude V&D Haarlem

Tijdlijn voor de ontwikkeling van het terrein van de voormalige koepelgevangenis